Hollandalı şirket, hardal gazı yapımında kullanılan kimyasalları Saddam Hüseyin yönetimine sattığı için İranlılara tazminat ödeyecek
1980’li yıllarda Irak’ta Saddam Hüseyin yönetimine hardal gazı üretiminde kullanılan kimyasalları satan Hollandalı şirket, zehirli gaz saldırısına uğrayan 5 İranlıya tazminat ödeyecek.
Hollanda Lahey Mahkemesi, 1980-1988 yılları arasında yaşanan İran-Irak savaşı sırasında kimyasal silahlar sonucu yaralanan 5 İranlının açtığı davayı karara bağladı.
Davayı, savaş sırasında İran ordusunda asker veya gönüllü olarak görev yapan 5 kişi açmıştı.
İranlı davacılar, Saddam Hüseyin yönetiminin kullandığı hardal gazının akciğerlerine ve gözlerine zarar vermesi nedeniyle iş göremez hale geldiklerini belirterek, bundan hammadde tedarikçisi olan iki Hollandalı şirketi sorumlu tuttu.
Mahkeme, hardal gazının neden olduğu yaralanmalardan Saddam Hüseyin yönetimine hammadde sağlayan “Forafina Beleggingen” (eski adıyla “KBS Holland”) adlı şirketin sorumlu olduğuna karar verdi.
Mahkeme, Forafina Bellegingen adlı Hollandalı şirketin 1982-1984 yılları arasında Irak’a hardal gazı üretiminde kullanılan tiodiglikol kimyasalını tedarik ettiğini bildirdi.
Forafina şirketi duruşmaya katılmadı ve savunma yapmadı.
Şirketin 5 İranlıya ödeyeceği tazminatın miktarı ise daha sonra belirlenecek.
Mahkeme aynı zamanda hardal gazı üretiminde kullanılan tionil klorür adlı maddeyi Saddam Hüseyin yönetimine satan “Otjiaha” adlı şirketin zehirli gaz saldırısından sorumlu olmadığına hükmetti.
Bir süre önce hayatını kaybeden Hollandalı milyarder Hans Melchers’e ait eski adıyla Melchemie olarak bilinen Otjiaha şirketi, sattığı hammaddelerin tarım amaçlı da kullanıldığını belirterek, Irak’ın hardal gazını gaz olarak kullandığını bilmediklerini savundu. o zamanın savaş aracı.
Mahkeme, Otjiha’nın sattığı tionil klorür maddesinin tarımda veya plastik üretiminde böcek ilacı olarak da kullanıldığına dikkat çekerek, “Irak’ın bu gazın üretimi için tionil klorür kullanmasının hiçbir değeri yok” dedi.
Otjiaha şirketi, Melchemie adını kullandığında ihracat yasağını ihlal ettiği için para cezasına çarptırıldı.
1986 yılında Hollanda mahkemesi, fosfor oksiklorür adlı maddeyi İtalya üzerinden Irak’a sattığı gerekçesiyle Melchemie’yi o zamanın para birimiyle 100 bin florin ödemeye mahkûm etti.
Hollandalı şirket o dönemde bu maddenin tarımda böcek ilacı olarak da kullanıldığını iddia etmişti.
Hollandalı kamu yayıncısı NOS’a göre, İran-Irak savaşı sırasında Batılı şirketler Saddam Hüseyin yönetimine hardal gazı üretimi için gerekli olan tiyonil klorürün de aralarında bulunduğu bazı kimyasalları sattı.
Irak, İran askerlerine yönelik saldırılarda hardal gazı kullandı.
Hardal gazı körlüğe, nefes darlığına ve deriden kemiğe kadar yanıklara neden olabilir. Gazın solunması halinde ölüme de neden olabilir.
İranlı davacıların avukatı Liesbeth Zegveld, o dönemde Irak sınır bölgesinde görev yapan müvekkillerinin hardal gazı nedeniyle “korkunç ve kalıcı yaralanmalar” yaşadığını söyledi.
Zegveld, “Hardal gazının etkileri asla durmuyor ve daha da kötüleşiyor” dedi.
Halepçe katliamında kullanılan zehirli gazın hammaddesi de Hollanda’dan geliyordu.
Hollanda’da daha önce hardal gazı üretiminde kullanılan tiodiglikol hammaddesini Saddam Hüseyin yönetimine sattığı tespit edilen işadamı Frans van Anraat, 16,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Hardal ve sınır gazı üretiminde kullanılmak üzere Saddam Hüseyin yönetimine binlerce ton kimyasal sattığı belirtilen Van Anraat, 16 Mart 1988’de Halepçe kentinde düzenlenen kimyasal saldırıyla suçlanmıştı. yaklaşık 5 bin kişi hayatını kaybetti.
Kürt halkına yönelik yaklaşık 10 bin kişinin yaralandığı saldırıyla ilgili suçlamaları reddeden van Anraat, sattığı kimyasal elementlerin hardal gazı üretiminde kullanıldığını bilmediğini iddia etti.
Müşterilerinin sadece istediklerini teslim eden bir iş adamı olduğunu söyleyen Frans van Anraat, müşterilerin daha sonra yapacaklarından kendisinin sorumlu tutulamayacağını savundu.
Van Anraat, 2009 yılında Hollanda mahkemesi tarafından “savaş suçuna ortak olduğu” gerekçesiyle 17 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Temyiz mahkemesi cezayı 16,5 yıla indirdi.
Hollanda Mahkemesi, 2013 yılında Van Anraat’ı Saddam Hüseyin yönetiminin zehirli gaz saldırısına uğrayan 16 kişiye kişi başı 25 bin euro tazminat ödemeye mahkûm etmişti.
Bölgedeki Kürt sivil halkına ve İran askerlerine yönelik en büyük kimyasal saldırı olarak bilinen Halepçe katliamı, Kuzey Cephesi Komutanı “Kimyasal Ali” lakaplı Korgeneral Ali Hasan el-Mecid el-Tikriti tarafından gerçekleştirildi. Irak ordusunun cephesi.
